Kadınlarda sedef hastalığı, ciltte kabuklu lekeler ve kaşıntı ile kendini gösteren bir otoimmün hastalıktır. Bu makalede, sedef hastalığının belirtileri, tedavileri ve sağlıklı yaşam tarzı yaklaşımları hakkında bilgi verilecektir. Sedef hastalığının belirtileri arasında kızarıklık, pullanma, kalınlaşma ve tırnak sorunları yer alır. Hastalığın tedavisi arasında topikal ve sistemik ilaç tedavileri, fototerapi ve yaşam tarzı değişiklikleri yer alır. Psöriyazisli kişiler, stresten kaçınma, sağlıklı bir diyet ve egzersizle hastalığı kontrol altında tutabilirler.
Sedef Hastalığı Nedir?
Sedef hastalığı, vücudun kendi hücrelerine saldıran bir otoimmün hastalıktır ve çeşitli belirtilere neden olur. Hastalık, deri hücrelerinin hızlı bir şekilde büyümesi ile ilişkilidir ve ciltte kızarıklık, pullanma ve kaşıntıya neden olur. Sedef hastalığı, sıklıkla kafa derisi, dirsekler, dizler, bel ve kalça bölgelerini etkiler. Hastalık, çoğunlukla ergenlik veya erken yetişkinlik döneminde başlar ve yaşam boyu devam edebilir. Bu hastalığın kesin nedeni bilinmemekle birlikte, çevresel faktörlerin ve genetik yatkınlığın rolü olduğuna inanılmaktadır.
Sedef Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Sedef hastalığı, ciltte kırmızı ve pullu, bazen de kabuklu lekelerle kendini gösterir. Bu lekeler, genellikle ciltte simetrik bir şekilde yer alır. Vücutta farklı bölgelerin etkilendiği sedef hastalığında, en yaygın olarak etkilenen bölgeler diz, dirsek, saçlı deri, kasıklar ve kalça bölgesidir.
Bunun yanı sıra, hastalık ciltte kalınlaşmaya ve çatlaklara da neden olabilir. Kaşıntı, tahriş ve ağrıya sebep olabilen sedef hastalığı, tırnaklarda da sorunlara neden olabilir. Tırnakların incelmesi, sertleşmesi, çizgili hale gelmesi ve tırnakların düzelmesine engel olması gibi sorunlarla karşılaşılabilir.
Sedef hastalığının diğer belirtileri arasında, derinin soyulması, kızarıklık ve yanıklık bulunabilir. Bu belirtiler, hastalığın şiddetine ve türüne göre değişebilir. Bu nedenle, hastalığın belirtilerinin tedavi edilmesi için mutlaka bir dermatoloğa başvurulması önerilir.
Sedef Hastalığı Türleri
Sedef hastalığı, farklı türleriyle karşımıza çıkar. Plak psöriyazis, cildin sırt, diz, dirsek ve kafa derisi gibi bölgelerinde kalın kabuklu lekelerle karakterizedir. Guttate psöriyazis ise sivilce benzeri daha küçük lekelerin cildin herhangi bir yerinde bol miktarda görüldüğü bir türdür. Inverse Psöriyazis, koltuk altları, kasık ve diğer kıvrımlarda ciltte kırmızı, parlak lekelerle kendini gösterir. Bu hastalığın diğer türleri arasında eritrodermik psöriyazis, püstüler psöriyazis, ve psöriyatik artrit bulunmaktadır. Her türün kendine özgü belirtileri vardır ve hastalığın doğru bir şekilde teşhis edilebilmesi için bir dermatologun kontrolünde olunması gerekir.
Plak Psöriyazis
Plak psöriyazis, sedef hastalığının en yaygın türüdür ve vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir. Bu tür, sırt, diz, dirsek ve kafa derisi gibi bölgelerinde kalın ve kabuklu kırmızı lekelerle karakterizedir. Lekeler, genellikle çevresinde beyaz ya da gümüşi bir şeritle çevrilidir ve cildin üzerinde kabarık bir yüzey oluşturabilir. Plak psöriyazisi olan kişilerde aynı anda birden fazla leke görülebilir. Bu türün tedavisi, topikal veya sistemik tedaviler, fototerapi ve yaşam tarzı değişiklikleri gibi çeşitli yöntemleri içerebilir.
Guttate Psöriyazis
Guttate psöriyazis, sivilce benzeri daha küçük lekelerin cildin herhangi bir yerinde bol miktarda görüldüğü bir türdür. Bu lekeler, tipik olarak kırmızı, oval veya damla şeklindedir ve çoğu kez üst vücutta ortaya çıkar. Guttate psöriyazis, boğaz enfeksiyonu gibi bir enfeksiyon sonrasında veya ilaç reaksiyonu gibi bir tetikleyici faktör sonrasında oluşabilir. Genellikle hafif bir hastalık olsa da, bazı vakalarda diğer psöriyazis türleriyle ilişkili olarak görülebilir ve daha ciddi bir tedavi gerektirir.
Risk Faktörleri
Sedef hastalığı, stres, aşırı kilo, sigara içmek ve alkol tüketim gibi faktörlerden kaynaklanabilecek cilt problemlerinden biridir. Stres, sinir sistemini teşvik ederek hastalığı tetikleyebilir. Aşırı kilo, cildin nemini alarak kaşıntıyı artırabilir. Sigara içmek, sedef hastalığının şiddetini arttırabilir ve tedaviye yanıtı engelleyebilir. Alkol tüketimi de cildin kurumasına, kaşıntılı lezyonların daha kötü olmasına neden olabilir. Bu nedenle, sedef hastalığı olan kişiler, bu risk faktörlerinden kaçınmalıdır.
Sedef Hastalığı Tedavileri
Sedef hastalığı tedavisi, çeşitli yöntemlerden oluşur. Bu yöntemler arasında ilaç tedavisi, fototerapi ve yaşam tarzı değişiklikleri yer alır. Topikal tedaviler, yani krem ve losyonlar gibi ilaçların cildin etkilenen bölgelerine uygulanması, sedef hastalığının tedavisinde en sık kullanılan yöntemdir. Bununla birlikte, daha ciddi vakalarda, doktorlar sistemik tedaviler önermektedirler. Bu tedavi, tablet veya enjeksiyon gibi ilaçların kullanımını içerir.
Fototerapi, bir tür ışık tedavisidir ve bazı sedef hastalığı vakalarında kullanılır. Bu yöntem, hafif ışın ışıklarının cilde uygulanması yoluyla çalışır. Fototerapi tedavi sürecinde yaklaşık 4-5 hafta sürebilir ve haftada 2-3 seans yapılmaktadır.
Yaşam tarzı değişiklikleri, sedef hastalığının tedavisine yardımcı olabilir. Bu değişiklikler arasında stresten kaçınma, sağlıklı bir diyet ve egzersiz yapma yer alır. Bazı durumlarda, hastaların diyetlerinde psöriyazisli kişilere önerilen gıdaları tüketmeleri önerilir. Bu değişiklikler, sedef hastalığı belirtilerini azaltmaya yardımcı olabilir ve hastaların yaşam kalitesini iyileştirebilir.
Topikal Tedaviler
Sedef hastalığı tedavisi arasında topikal tedaviler de yer alır. Bu tedavi yöntemi, cildin etkilenen bölgelerine kremler ve losyonlar gibi ilaçların uygulanması ile yapılır. Bu ilaçlar cildi yumuşatır, kaşıntıyı azaltır ve lezyonların görünümünü iyileştirir. Topikal tedaviler genellikle hafif ve orta şiddetteki sedef hastalığı vakalarında etkilidir.
Bazı topikal tedaviler arasında kortikosteroid kremler, D vitamini analogları, tazaroten ve salisilik asit gibi ilaçlar yer alır. Krem ve losyonlar, sedef hastalığının farklı bölgelerinde kullanılabilen farklı konsantrasyonlarda ve bileşenlerde mevcuttur.
Bununla birlikte, topikal tedavilerin sınırlı etkililiği de vardır. Bazı hastalar için diğer tedavi yöntemleri gerekebilir. Bu nedenle, tedaviye başlamadan önce bir dermatologla görüşmek her zaman en iyi seçenektir.
Sistemik Tedaviler
Sedef hastalığı, ciddi bir sağlık sorunu olup, tedavi edilmezse ilerlemesi mümkündür. Bu nedenle, sedef hastalığının tedavisinde sistemik tedaviler de kullanılabilir. Sistemik tedaviler, genellikle daha ciddi sedef hastalığı durumlarında kullanılır. Bu tedaviler, sedef hastalığının neden olduğu inflamasyonu azaltmak için tasarlanmıştır. Bu tedaviler arasında tablet veya enjeksiyon şeklinde kullanılan ilaçlar yer alır. Sistemik tedavilerin yan etkileri vardır, bu nedenle doktorun reçetelediği dozajlara uyulması önemlidir.
Fototerapi
Sedef hastalığının tedavisinde fototerapi, yani ışık terapisi yöntemi sıklıkla kullanılmaktadır. Fototerapi, ultraviyole ışınlarıyla tedavi edilir ve cildin daha fazla çoğalmasını önler. Bu yöntem, plak psöriyazis gibi daha büyük ve toplu lezyonlarda etkili olabilir. Bu tedavi yöntemi, genellikle doktor gözetiminde uygulanır ve çoğu kez seanslar halinde gerçekleştirilir. Bazı psöriyazis hastaları için bu tedavi yöntemi oldukça etkilidir ve hastalığın şiddetini azaltabilir. Ancak, fototerapinin bazı yan etkileri de vardır ve bu nedenle, bu yöntem mutlaka doktor tarafından önerilmelidir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Sedef hastalığı tedavisinde yaşam tarzı değişiklikleri oldukça önemlidir. Psöriyazisli kişiler, sağlıklı bir diyet, egzersiz ve stresten kaçınma gibi yaşam tarzı değişiklikleri yaparak hastalığı kontrol altında tutabilirler. Anti-enflamatuar özelliklere sahip gıdaların tüketilmesi önerilir. Omega-3 yağ asitleri bakımından zengin somon ve keten tohumu gibi yiyecekler, yulaf ezmesi ve tam buğday gibi kompleks karbonhidratlar ile donatılmış diyetler psöriyazisli kişiler için idealdir.
Egzersiz de sedef hastalığının semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Düzenli egzersiz, vücutta inflamasyonu azaltır, bağışıklık sistemini güçlendirir ve stresi azaltır. Egzersiz, psöriyazisli kişilere zindelik hissi kazandırırken cilt sağlığına da katkıda bulunur.
Stres, sedef hastalığı için tetikleyici faktörlerden biridir. Psöriyazisli kişilerin stresi azaltmak için uyku düzenlerine dikkat etmeleri, gevşeme tekniklerini kullanmaları önerilir. Yoga, meditasyon ve derin nefes egzersizleri gibi teknikler, stresi azaltmaya ve hastalığın semptomlarını kontrol altında tutmaya yardımcı olabilir.
Sedef Hastalığı ile Yaşamak
Sedef hastalığı, tedavileri yapılmadığında bile kontrol altına alınabilir. Bunun için psöriyazisli kişilerin, ciltlerinin bakımına özen göstermeleri ve sağlıklı bir yaşam tarzı yaklaşımını benimsemeleri gerekmektedir. Bu yaklaşım, hastalığın tekrarlamasını ve belirtilerinin şiddetlenmesini önleyecektir.
- Hassas sabunlar kullanın ve cildinizi yıkamadan önce nemlendirici krem sürün
- Sıcak su yerine ılık su kullanın
- Sıkı giysiler yerine bol ve pamuklu kıyafetler tercih edin
- UV ışınlarından kaçının ve güneşten koruyucu kullanın
Ayrıca sağlıklı bir diyet gibi yaşam tarzı değişiklikleri de hastalığın kontrol altında tutulmasına yardımcı olabilir. Bol sebze ve meyve tüketmek, sağlıklı yağları tercih etmek, çinko ve omega-3 açısından zengin gıdalar tüketmek, stresi yönetmek ve düzenli egzersiz yapmak hastalığın tekrarlamasını ve belirtilerinin şiddetlenmesini önleyecektir.
